Metody wykorzystywane w aromaterapii
Układ węchowy, skóra i układ trawienny są trzema możliwymi drogami, przez które olejki eteryczne mogą wpływać na stan zdrowia fizycznego i psychicznego.
- Inhalacje
Zapach wdychany jest wraz z parą wodną, lub ze skropionej olejkiem chusteczki.
Oczy powinny być wtedy zamknięte, a oddech wyraźnie pogłębiony.
Tego typu inhalacje przynoszą ulgę w przeziębieniu, katarze, łagodzą stany zapalne gardła i zapalenie zatok. Ułatwiają oddychanie, rozluźniają śluz i odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. W przypadku astmy należy zachować większą ostrożność, by zastosowane olejki nie podrażniły zbyt mocno płuc.
- Kominki zapachowe, dyfuzory, kadzidła
Lotne molekuły wraz z powietrzem dostają się do naszego nosa, gdzie u sklepienia jamy nosowej trafiają na nabłonek węchowy i pobudzają receptory na rzęskach dwubiegunowych komórek węchowych. Rzęski te skierowane są do przestrzeni jamy nosowej i jest to jedyne miejsce w ciele człowieka, gdzie komórki zmysłowe kontaktują się bezpośrednio ze światem zewnętrznym.
Związanie substancji zapachowej z receptorem daje sygnał chemiczny, który wywołuje zmiany elektryczne w błonie neuronów i przekazuje informację do opuszki węchowej (będącej częścią mózgu), a następnie do wyższych ośrodków percepcji wrażeń węchowych w rejonie hipokampa i ciała migdałowatego. Struktury te są zaangażowane w przetwarzanie emocji i wspomnień, tak więc odpowiedni zapach może nas odprężyć, zrelaksować, lub pobudzić.
- Masaże
15-30 kropli olejku rozpuszczamy w 50 ml dowolnego oleju roślinnego (np.kokosowym, sezamowym, lub ze słodkich migdałów).
Miejscowe stosowanie jest pomocne w stanach zapalnych tkanki łącznej, mięśniowej i nerwowej. Związki czynne w trakcie masażu oddziałują również na drogi oddechowe, układ limfatyczny i układ krążenia. Niektóre składniki olejków takie jak: mentol czy eugenol, lokalnie uśmierzają ból.
Aromaterapia w tym wypadku świetnie wyrównuje stany energetyczne, niweluje napięcie i dolegliwości związane ze stresem.
- Kąpiele aromaterapeutyczne
Zarówno olejki eteryczne jak i skruszone kwiatostany można stosować w trakcie ciepłych i gorących kąpieli. Tego typu zabiegi także wpływają kompleksowo na ciało. Tonizują skórę, układ ruchu, oraz układ krążenia. Są powszechne w schorzeniach z nadmiernym napięciem mięśniowym, oraz w dolegliwościach na tle nerwowym. Przeciwwskazaniem są otwarte rany.
Aromaterapeutyczny potencjał konopi
Rośliny z gatunku Cannabis wytwarzają około 200 różnych związków terpenowych. To one odpowiadają za kwiatowy, cytrusowy i sosnowy, niekiedy kwaśny, ziemisty i trawiasty aromat konopi. Profil terpenowy danego szczepu jest niczym aromatyczny odcisk palca. Jednak i tu na jakość związków czynnych wpływa klimat, pogoda, skład gleby i dojrzałość rośliny.
Poniżej wymieniamy najbardziej popularne terpeny występujące w konopiach. Ich różne proporcje w danym szczepie determinują odpowiedni aromat i specyficzne działanie.
- Beta-kariofilen
Odznacza się głębokim korzennym zapachem, czarnego pieprzu i goździków.
Wykazuje właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwdepresyjne i przeciwlękowe.
Botanicznie występuje w cynamonowcu, rozmarynie, drzewie goździkowym.
- Limonen
Roztacza rześki i energetyzujący zapach świeżych owoców cytrusowych.
Podnosi nastrój i obniża poziom lęku. Dominuje w skórce cytryny, limonki i pomarańczy.
- Linalol
Nadaje kwiatowy, lawendowy zapach.
Służy jako środek przeciwlękowy, rozluźniający i nasenny.
Występuje m.in. w lawendzie, mięcie, cynamonie.
- Alfa – pinen
Odpowiada za leśny (sosnowy, żywiczny) aromat z nutami rozmarynu i bazylii. Rozkurcza oskrzela, posiada właściwości przeciwzapalne i przeciwlękowe. Poprawia koncentrację.
Głównie występuje w olejkach drzew iglastych.
- Mircen
Jest intensywnie owocowy, pieprzowy i korzenny.
Posiada właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Pozwala opanować niepokój i zaburzenia snu. Wzmaga działanie kannabinoidów (THC, CBD, CBG).
Możemy go odnaleźć w chmielu zwyczajnym, kminku i szałwii lekarskiej.
Liczne badania naukowe obszernie wyjaśniają wpływu terpenów na ciało i psychikę człowieka. Związki te wykazują swoją aktywność farmakologiczną już w stężeniach powyżej 0,05% .
Linalol i beta-pinen wchodzi w interakcję z receptorami 5HT1A szlaku serotoninergicznego. Poziom uwalniania i wychwytu zwrotnego serotoniny jest ważny dla przezwyciężenia stanów depresyjnych. Związki te oddziałują również z receptorami adrenergicznymi, które odgrywają główną rolę w zmianach behawioralnych wywołanych stresem.
Natomiast beta-kariofilen jest w stanie samodzielnie aktywować układ endokannabinoidowy bez obecności kannabinoidów.
Temperatura parowania terpenów mieści się w zakresie temperatur parowania kannabinoidów, co oznacza, że podczas waporyzacji suszu z kwiatostanów konopi związki te trafiają do układu węchowego i przez pęcherzyki płucne do krwi.
Receptory węchowe są wyrażane również w tkankach innych niż węchowe, takich jak jelita, serce, nerki, skóra i jądra. Nie są one zaangażowane w wykrywanie zapachów, ale biorą udział w reakcjach chemicznych, regulacji ciśnienia krwi, stymulacji wydzielania hormonów i enzymów. Naukowcy sugerują, że tego typu receptory mogą być zaangażowane podczas miejscowej i doustnej aplikacji.
Lepsze zrozumienie potencjału terpenów daje więcej możliwości terapii.
Efekt entourage, czyli potęgowanie działania kannabinoidów przez terpeny, decyduje o specyficznych właściwościach poszczególnych szczepów konopi. W zależności od profilu tych związków dane odmiany mogą kreatywnie aktywizować lub wprowadzać w senność. W ten sposób specyficzny aromat określa specyficzne działanie.
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Staszica w Pile. Zapach natury w kosmetyce. Agata Skalska-Stochaj.
Wydzielanie olejków eterycznych z surowców roślinnych. Opracowane przez: dr Elżbietę Kępczyńską i dr Joannę Potaczek.
Koyama, S.; Heinbockel, T. The Effects of Essential Oils and Terpenes in Relation to Their Routes of Intake and Application. Int. J. Mol. Sci. 2020, 21, 1558. https://doi.org/10.3390/ijms21051558
Russo EB. Taming THC: potential cannabis synergy and phytocannabinoid-terpenoid entourage effects. Br J Pharmacol. 2011;163(7):1344-1364. doi:10.1111/j.1476-5381.2011.01238.x