Poznaj fenomen konopi

Stosowanie tych roślin w celach medycznych przez starożytnych Chińczyków zostało opisane w najstarszej farmakopei świata, Pensao Ching, która została opracowana w pierwszym wieku naszej epoki. Pismo to zostało oparte na ustnych  przekazach cesarza Shen- Nunga, który żył 2700 p.n.e. Wskazania do stosowania konopi obejmowały ponad 100 jednostek chorobowych, w tym między innymi: bóle reumatyczne, zaparcia, zaburzenia układu rozrodczego kobiety oraz malarię.   

Na początku ery chrześcijańskiej Hua T’o, założyciel chińskiej chirurgii (110 – 207 n.e.), używał mieszanki tej rośliny, popijanej winem, do znieczulania pacjentów podczas operacji. W Chinach użycie konopi nie osiągnęło aż takiego znaczenia kulturowego jak w Indiach, gdzie konopie były bezpośrednio powiązane z religią. Hindusi przypisywali tym roślinom święte wartości, konopie stanowiły bowiem istotną część wielu rytuałów i ceremonii. Wdychane jako kadzidło, bądź spożywane pod postacią różnych mikstur tj. bhang, ganja i charas.

Używanie konopi w różnych formach jako lekarstwa było szeroko rozpowszechnione w Indiach. Roślin tych używano w bólach głowy, zębów, do zwalczania drgawek, przy infekcjach, kolkach i biegunkach. Znano także ich działanie nasenne i uspokajające.

W Europie dowody historyczne i archeologiczne sugerują obecność konopi jeszcze przed erą chrześcijańską. Najprawdopodobniej roślina została przywieziona przez scytyjskich najeźdźców z Azji Środkowej, którzy dotarli w pobliże Morza Śródziemnego.

 W roku 450 pne Herodot- grecki historyk, opisał ceremonię pogrzebową najeźców, podczas której Scytowie wdychali opary pochodzące ze spalania nasion konopi w celach rytualnych i euforycznych. 

Lecznicze użycie konopi rozprzestrzeniło się z Indii na Bliski Wschód i Afrykę.

W Arabii, Avicenna- perski lekarz i uczony opisał konopie w swoim kompendium medycznym jako środek moczopędny, poprawiający perystaltykę i oczyszczający umysł. 

Skuteczne wprowadzenie konopi indyjskich do medycyny zachodniej nastąpiło w połowie XIX wieku dzięki pracom Williana B. O’Shaughnessy, irlandzkiego lekarza oraz eksperymentom Jacques-Joseph Moreau, francuskiego psychiatry.

O’Shaughnessy przez kilka lat służył  w Indiach i tam po raz pierwszy zetknął się z konopiami indyjskimi. Przestudiował literaturę na temat tych rośliny, opisał wiele popularnych preparatów, ocenił  ich toksyczność u zwierząt, a później przetestował ich działanie na pacjentach z różnymi patologiami. W swojej książce O’Shaughnessy opisuje swoje udane eksperymenty przy łagodzeniu reumatyzmu, konwulsji, a przede wszystkim skurczy mięśni w przebiegu tężca i wścieklizny. 

Moreau natomiast używał konopi w innym celu. Był asystentem lekarza w Charenton Asylum pod Paryżem, a powszechną praktyką terapeutyczną w tamtych czasach było towarzyszenie pacjentom psychiatrycznym w długich podróżach do egzotycznych i odległych krajów. Podczas tych podróży zauważył, że używanie haszyszu (żywicy konopi) było bardzo powszechne i wykazywało zaskakujące efekty.

Medyczne zastosowanie konopi rozprzestrzeniło się z Anglii i Francji, na całą Europę, a następnie do Ameryki Północnej. W 1860 roku w Ameryce odbyła się pierwsza konferencja kliniczna na temat konopi , zorganizowana przez Ohio State Medical Society. Punkt kulminacyjny medycznego wykorzystania tych roślin w medycynie zachodniej przypadł na przełom XIX i XX wieku. Laboratoria tj. Merck (Niemcy), Parke-Davis (Stany Zjednoczone) i Eli Lilly (Stany Zjednoczone) sprzedawały ekstrakty lub nalewki z konopi indyjskich. Wskazania medyczne zostały zebrane w Analytic Cyclopedia of Practical Medicine Sajousa (w 1924 r.), gdzie wyszczególniono wówczas trzy główne obszary zastosowań: uspokajające i nasenne, przeciwbólowe oraz poprawiające apetyt i trawienie.

Jednak w późniejszych czasach użycie konopi indyjskich w medycynie na zachodzie znacznie się zmniejszyło. Pojawiały się trudności w uzyskaniu powtarzalnych efektów, a moc ekstraktów zależała od różnych czynników tj. pochodzenie roślin i sposób ich przygotowania. Ponadto pod koniec XIX wieku pojawiła się p/bólowa aspiryna, opracowano szczepionkę przeciwko tężcowi, a strzykawki podskórne umożliwiały wstrzykiwanie morfiny. Nastało też wiele zakazów prawnych ograniczających medyczne użycie i eksperymentowanie z konopiami indyjskimi. 

Harry Anslinger, szef amerykańskiego Federalnego Biura ds. Narkotyków w latach 1930-1962 mocno wpłynął na postrzeganie konopi w swoim kraju. Jego celem była całkowita ich delegalizacja. I tak ze środka leczniczego, rośliny te stały się ściganym prawnie narkotykiem. W 1941 r. konopie zostały usunięte z amerykańskiej farmakopei. Popularne wśród latynoskich imigrantów i czarnoskórych mieszkańców Stanów Zjednoczonych utożsamiane były ze złem.

Od lat 60-tych rekreacyjne używanie marihuany szybko rozprzestrzeniało się wśród młodych w całym zachodnim świecie. W latach tych również naukowcy z laboratorium prof. Mechoulana  zidentyfikowali i opisali strukturę chemiczną CBD (1963 r.) i THC (1964 r.), co przyczyniło się do zwiększenia liczby badań nad aktywnymi składnikami konopi. Początkowo w głównej mierze koncentrowano się nad psychoaktywnymi właściwościami THC. 

Lata 90-te przyniosły kolejne odkrycia. Opisano wówczas i sklonowano specyficzne receptory kannabinoidów w układzie nerwowym, oraz wyizolowano anandamid, endogenny kannabinoid. Liczba publikacji na temat związków czynnych konopi nadal rosła. Ponownie koncentrowano się na efektach terapeutycznych tych roślin. Następnie świat naukowy zwrócił się w stronę CBD, który wykazuje szereg właściwości prozdrowotnych i jest pozbawiony działania psychotropowego. Kolejne kannabinoidy były opisywane i doceniane pod względem swoich właściwości. Miano cząsteczki macierzystej wszelkich fitokannabinoidów w konopiach zyskał kannabigerol- CBG, którego rola na rynku konopnym od niedawna znacząco wzrasta.

Obecnie struktury związków chemicznych pochodzących z konopi są dobrze znane, ich mechanizmy działania w układzie nerwowym wyjaśnione, a skuteczność i bezpieczeństwo ich stosowania zostały naukowo udowodnione. W świetle wielu badań wiadomo, że konopie oddziałują w określony sposób i w zależności od przewagi związków aktywnych tj. CBG czy CBD, dwóch istotnych zdrowotnie, niepsychotropowych składników, są pomocne przy obniżonym nastroju i  utrudnionej koncentracji, oraz w stanach zwiększonego napięcia nerwowego i obniżonej tolerancji na stres.                                                      

Tak jak niegdyś roślina  niosła wsparcie wielu pokoleniom wstecz, tak teraz możemy swobodnie  korzystać z jej unikatowych właściwości za sprawą legalnych, specjalnie wyselekcjonowanych odmian Cannabis sativa L.